Halloween Special in Latin #7 – Frightful times at Froda

The Wonders of Fróðá

In this year’s Hal­loween spe­cial in Latin, we will trav­el back in time to the Viking era and the sum­mer when Chris­tian­i­ty arrived in Ice­land (i.e. around the year 1000). 

The sto­ry you are about to hear is based on the so-called Won­ders of Fróðá as found in one of the famous Íslendin­gasögur, name­ly Eyr­byg­g­ja saga – The Saga of the Peo­ple of Eyri.

This saga was orig­i­nal­ly writ­ten in Old Norse, most like­ly in the mid-13th cen­tu­ry, though by whom no one knows. The saga itself main­ly con­cerns events in Ice­land in the 10th and 11th centuries. 

In true old sto­ry­telling tra­di­tion, we have only based our Latinised ver­sion on Eyr­byg­g­ja saga but tak­en the lib­er­ty with details – not too much though, so as to not upset the old Viking ghosts.

The sto­ry takes place on a penin­su­la called Snæfell­snes in west­ern Ice­land and a small place called Fróðá. Fróðá endured many strange things from the sum­mer when a cer­tain woman arrived with her chests and fine linen through­out the fall and win­ter – all the way to Can­dle­mass. Undead Vikings, storms, strange events and a door-doom. Few sur­vived to tell the tale, but what a tale! 

And it all began with a ship…

Halloween Video in Latin

For more Hal­loween spe­cials with scary sto­ries in Latin, take a look at pre­vi­ous year’s videos: The Ring – an old Swedish folk­tale; Nois­es in the night – a French ghost sto­ry; the Swedish ghost sto­ry called the Rid­er; the Art of Shud­der­ing from the broth­ers Grimm; two ghost sto­ries from Stock­holm, or our very first Hal­loween Latin spe­cial that con­cerns ghosts and scary things in ancient Rome.

Prodigia Frodensia – the Latin Text

Praefātiō

Quae vōbīs iam nār­rātūrus sum, annō mil­lēsimō accidērunt. Dē umbrīs, caed­ibus, prōdigiīs ser­mō erit. Sed incip­iā­mus ab initiō.

Thōrgunna

Quō­dam diē nāvis ex altō in Islandi­am appulit; inter vec­tōrēs erat muli­er Hebudēn­sis nōmine Thōr­gun­na. Duās sēcum fer­ē­bat arcās, alter­am par­vam, mag­nam alter­am, quae replē­tae erant strāgulīs et aulaeīs rārae pulchritūdinis.

Sta­tim ab eius adven­tū fāma exi­it mulierem Hebudēnsem nōmine Thōr­gun­nam appulisse quae strāgu­la pul­cher­ri­ma atque rāra sēcum habēret; quod cum audīs­set Thūri­da, māter famil­iās Frōdēn­sis, ad nāvem cel­erī gradū ā Frōdā, fundō propin­quō, sē con­tulit ut aulaea et strāgu­la tam pretiōsa suīs ipsīus oculīs vidēret, et, sī fierī pos­set, emeret.

Cum Thōr­gun­na fir­miter negāret sē velle strāgu­la et aulaea vēn­dere, Thūri­da spē potiundī nōn­dum dēpositā, eam domum suam invītāvit, sed—ut erat vafra—eō cōn­sil­iō ut eī per­suādēret ut tan­dem vēn­deret sīcque ipsa com­pos strāgulī pretiōsī fieret.

Thōr­gun­na nihil dolī sus­picāns “Liben­ter,” inquit, “apud vōs com­morā­bor, et scītō mē ā labōre haudquāquam aliē­nam. Apud tē marī­tumque tuum labōrābō ut prō hos­pi­tiō pretium iūs­tum solvam. Pretium autem quod vōbīs solvam ipsa cōnstituam.”

Quamquam Thōr­gun­na hās condi­ciōnēs cōn­sti­tu­it, “Opti­mē!” inquit Thūri­da lae­ta, “sed quid cessā­mus abīre? Age, sequere mē hāc!”

Abit Thūri­da cel­erī et laetō gradū, sub­se­quitur Thōr­gun­na cuius arcae ad Frō­dam, domum Thūri­dae, afferuntur.

Diēs et mēn­sēs abe­unt, et Thōr­gun­na sēdulō labōrat in fundō Thūri­dae Thōrod­dīque marītī eius. Omnia opera domes­ti­ca quae Thōr­gun­nae impō­nunt dīli­gen­ter et liben­tī ani­mō obit.

Aestās ven­it, deinde tem­pus metiendī.

Quō­dam diē caelō serēnō atque innū­bilō, dum operāriī faenum sic­cant, subitō magna atque mināx pro­cel­la, procul coor­ta, Frō­dae fundō appropin­quat; quō cum cel­erī cursū per­vēnis­set, tan­ta super­vēnit cālīgō, ut vix manum ante oculōs vidērēs tan­tusque imber ut omne faenum madefieret.

Post pro­cel­lam ani­mad­ver­sum est nōn aquam dē caelō cecidisse… Nam “made­fac­ta est ter­ra cruōre.”

Omne faenum madet cruōre.

Ves­pere cum pro­cel­la caelō serēnō ces­sis­set, cruor in omnī faenō sic­cēsc­it nisi in eō cui oper­am ded­er­at Thōr­gun­na. Id faenum cruōre eti­am madēbat.

Paulō post Thōr­gun­na, mor­bō implici­ta, mori­bun­da petīvit ā Thōrod­dō ut Skalholtī, ubi esset sac­erdōs, rīte sepelīrē­tur; ānu­lum suum aureum sac­erdōtī prō fūnere ūnere daret, aulaea autem et strāgu­la pretiōsa com­būr­eret; ea nisi fac­ta essent, mul­ta mala ven­tu­ra. Thōrod­dus sē haec omnia fac­tūrum esse recēpit.

Paucīs comitibus adiūnc­tīs, quī partēs vespillōnum ager­ent, cum cor­pore mor­tuō Thōr­gun­nae Skalhol­tum proficīscitur.

Dum iter faci­unt, pro­cel­lā subitō coortā, ad vīl­lam quan­dam dēvert­ere cōgun­tur. At pater famil­iās, homō inur­bānus, ibi viātōribus nihil quod biber­ent aut eder­ent praebuit.

Incēnātī igi­tur et dē viā fes­sī cubi­tum eunt Thōrod­dus et comitēs. Altē dormiunt.

Con­cu­biā autem nocte ē som­nō exci­tan­tur: strepi­tum ē penāriā audīre videntur.

Thōrod­dus sē ērig­it in lec­tō et comitibus “Heus,” inquit, “dor­mītōrēs, audīstisne strepi­tum?” Cum cēterī som­niculōsī oculōs aperīrent, strepi­tus iterum audī­tus est: for­t­asse aliquis foribus effrāc­tīs in aedēs ingres­sus erat!

“Arma virī, ferte arma, fūr in hanc domum irrēp­sit et nunc hos­pitem nos­trum com­pīlat. Nos­trum est hunc fūrem aut pellere aut comprehendere.”

Thōrod­dus cum comitibus dēs­cen­dit ad aulam mag­nam unde strepi­tus venīre vidēbā­tur. Ibi autem cōn­sternātī sunt prōdigiōsō spec­tāculō: in tene­brīs cōn­spi­ciēbā­tur muli­er nūda. Pavōre per­cul­sī et tamquam clāvīs in ter­rā dēfīxī prae ter­rōre locō sē movēre nequeunt.

Thōr­gun­na mor­tua est, sed tamen nunc cibum prōmit eumque coquit et vespillōnibus suīs cēnam in mēn­sā appōnit. Cibīs appositīs Thōr­gun­na ex aed­ibus ēgres­sa nusquam posteā cōnspicitur.

Postrīdiē māne virī cor­pus Thōr­gun­nae Skalhol­tum per­fer­unt, ubi rīte sepelī­tur. Thōrod­dus ius­sa eius per­ficit, sed nōn omnia… Ānu­lum qui­dem sac­erdōtī dat, sed strāgu­la domum fert et Thūri­dae uxōrī dōnō dat…

Urdae lūna

Eādem nocte quā Thōrod­dus et vespillōnēs ad Frō­dam rediērunt, lūna Urdae aedēs eius col­lūstrāvit. Ubicumque in aed­ibus essēs, inde lūnam lūce clāris­simā ful­gen­tem vidērēs. Thōr­er Lig­nipēs, quaer­en­tī quid eī vidērē­tur dē illā lūnā, ita respon­dit: “Urdae est lūna. Ober­rābit in hāc regiōne mors.”

Per com­plūrēs diēs nox nūl­la inter­ces­sit quīn lūna illa domum col­lūstrāret: prōdigium horriferum…

Thōrer Lignipēs

Haud ita multō post, pās­tor quī­dam domum ingres­sus pau­ca ver­ba maled­i­ca locū­tus est; posteā sēcum sōlus sīc loquēbā­tur ut omnibus vidērē­tur qua­si malīs furiīs agitārī vel ā venē­ficā incan­tā­tus esse.

Hieme sae­viente quō­dam diē cum operāriī pāstōris in cubicu­lum māne vēnis­sent, eum mor­tu­um invēnērunt.

Postrīdiē autem nocte cum Thōr­er Lig­nipēs forte forās ēgres­sus esset ut min­geret, domum intrātūrus obvi­am fac­tus est eīdem pāstōrī—mortuō quī iānu­am praeclūdēbat.

Mor­tuō cōn­spec­tō Thōr­er, pavōre per­cul­sus, sē in pedēs dat ut fugā salūtem peteret. Sequitur pās­tor mor­tu­us. Thōr­erem sta­tim cōnse­quitur eumque com­pre­hēn­sum et altē sub­lā­tum in iānu­am conic­it. Thōr­er tōtō cor­pore līvidus fit. Hinc mor­bō implic­i­tus mox ani­mam ēdit. In coemētēriō tem­plī rīte sepelītur.

Posteā nōn nūl­lī erant quī affir­mārent sē vīdisse Thōr­erem cum pāstōre obam­bu­lantem, id quod incolīs mag­num ter­rōrem iniciēbat.

Paulō post obi­tum Thōreris, ūnus ex operāriīs Thōrod­dī mor­bō affec­tus est quō mox peri­it. Post eum alius super ali­um in mor­bum incid­it; hī omnēs eōdem pactō per­iērunt. Sed hic nōn fuit fīnis malōrum…

Thōroddus

Īnstā­bat fēs­tum Jōlēnse.

In penāriā Thōrod­dī pis­cēs sic­cātī in struem tan­tam con­gestī erant ut iānua aperīrī nōn pos­set. Quī pis­cēs volē­bat, scālīs admōtīs, ā sum­mā strue quae ad tec­tum per­t­ingē­bat, per apertūram penāri­ae sūmēbat.

Ves­perās­cente diē ad ignēs sedēbā­tur cum subitō audī­tus est soni­tus pis­cēs sic­cātōs dēsquā­man­tis: Sta­tim operāriī forās ad penāri­am in tene­brās ēgressī sunt ut cognōscer­ent quis eō irrūpis­set; nihil autem repperērunt.

Paulō post Thōrod­dus cum manū virōrum for­tium pro­fec­tus est ut pis­cem ex aliā penāriā peteret.

Eōdem ves­pere quō ille pro­fec­tus erat, operāriī, cum ad focum accēder­ent, subitō prōdigium por­ten­tō­sum vīdērunt: phō­ca enim caput ē tab­ulā­men­tō extulit, et paulā­tim sē altius ērēx­it. Tum operāria quaedam fustem sūmp­sit quō ictūs mag­nā vī in caput phō­cae inges­sit. Quae quō saepius per­cu­tiēbā­tur, eō altius ē tab­ulā­men­tō sē ērigē­bat. Īrātīs et cupidīs oculīs strāgu­la Thōr­gun­nae intuēbātur—ea quae Thōrod­dus com­busser­at. Ad hoc prōdigiō­sum spec­tācu­lum plērīque omnēs pavōre per­cul­sī sunt.

Subitō in hōc omni­um pavōre Chiartān, adulēs­cen­tu­lus quat­tuordec­im annōrum, mag­nō malleō fer­reō arrep­tō accu­cur­rit et caput phō­cae eti­am atque eti­am vehe­menter per­cus­sit, quod assiduīs ictibus incessāre nōn prius dēsti­tit quam phō­ca dēfatīgā­ta, eādem quā vēn­er­at viā abiit.

Postrīdiē māne Thōrod­dus eiusque comitēs quī pis­cēs petī­tum pro­fec­tī erant naufrag­ium fēcērunt. Cor­po­ra eōrum nusquam inven­ta sunt.

Epulum fūnebre

Cum renūn­tiā­tum esset Thōrod­dum naufrag­iō fac­tō peri­isse, Chiar­tan, adulēscēns ille for­tis­simus, et Thūri­da, vid­ua Thōrod­dī, vīcīnōs et amīcōs ad epu­lum fūne­bre quō mor­tuōs mōre maiōrum aliquot diēs con­cele­brārent. Prīmā epulī ves­perā cum omnēs con­vī­vae dis­cubuis­sent et mor­tuīs par­en­tārent, foribus mag­nā vī apertīs, mor­tu­us et madidus, Thōrod­dus cum comitibus nōn minus mor­tuīs ingres­sus est.

Hōs mag­nō cum gaudiō con­vī­vae excēpērunt quippe quī prō bonō ōmine habērent naufrag­iō mor­tuōs ad suum pro­pri­um epu­lum fūne­bre venīre.

Thōrod­dus cum comitibus secun­dum aulam aed­i­fi­ciī, quae duās habē­bat forēs, ad ignem mag­num prōcessērunt. Hīc tac­itī aquā marīnā madidī cōn­sēdērunt; operāriī omnēs cum, præ metū manēre nōn ausī, fūgis­sent, Thōrod­dus domi­nus cum suīs ad focum mān­sit. Cum ignis cōn­sūmp­tus esset, tan­dem abiērunt.

Posterō et īnse­quen­tibus diēbus Thōrod­dus comitēsque eius ad epu­lum fūne­bre rediērunt ubi madidī ad focum sēdērunt.

Epulō fūne­brī cele­brātō con­vī­vae domōs abiērunt. Operāriī iam arbi­trāban­tur malīs tan­dem fīnem fac­tum esse nec Thōrod­dum eiusque comitēs amplius ventūrōs.

Ves­pere igi­tur sēcūrī ignem in mediā aulā accendērunt et vix cōn­sēder­ant cum, ecce, Thōrod­dus eiusque comitēs nōn minus madidī quam ante fuer­ant, domum ingressī ad ignem cōnsēdērunt.

Vestī­men­ta exuērunt et ea manibus torsērunt qua­si ea sic­cāre vel­lent. Cum illī iam com­modē sedērent, Thōr­er Lig­nipēs cum suīs sex comitibus in aulam ingres­sus est—ille quī ā pāstōre in iānu­am coniec­tus obier­at. Hī mūcōre obduc­tī erant quem in Thōrod­dum eiusque comitēs excussērunt.

Ad hoc tam dīrum spec­tācu­lum ter­rōre cap­tī omnēs hom­inēs vīvī forās sē prōiēcērunt.

Prox­imō diē ignem aliō locō fēcērunt. Spērābant enim umbrās mor­tuōrum eō nōn ven­tūrās. Rēs autem longē aliter ac spērārant cecid­it: Nam ecce foribus apertīs intrat Thōrod­dus quem sub­se­quitur Thōr­er Lig­nipēs suīs uterque comitātus.

Ter­tiō diē Chiartān, adulēs­cen­tu­lus prū­den­tis­simus, suāsit ut duo ignēs simul fac­er­ent, alterum mag­num in aulā, alterum minōrem alibī; Cum adves­perāsceret, suō mōre Thōrod­dus cum suīs vēnit; ad ignem mag­num cōn­sēdit, quō eōdem Thōr­er Lig­nipēs mox ven­it minōre igne neglēctō.

Sīc usque ad Fēs­tum Iōlēnse diēs abiērunt.

Cauda

Per hōc tōtum tem­pus maiōrēs in diēs cir­cā struem illam pis­ci­um sic­cātōrum strepitūs exaudiēban­tur. Mox operāriī cum ad hor­reum acces­sis­sent ut pis­cēs in cēnam sūmer­ent, prōdigiō­sum vīdērunt spec­tācu­lum: nam penāri­am ingressī vīdērunt ē mediā pis­ci­um strue cau­dam exstāre quae speciem bovī­nae cau­dae adus­tae prae­bē­bat sed pilīs minūtīs, phōcīnīs sim­ilibus. Ūnus ex operāriīs in struem ascen­dit, sī forte cau­dam inde extra­here pos­set. Sed frūstrā.

Mox aliī arcessītī quī aux­il­iō essent, sum­mīs vīribus cau­dam ē strue pis­ci­um extra­here cōnātī sunt, sed frūstrā; nam cau­da ē manibus ēlāp­sa, cutem ē volīs eōrum āvulsit.

Sē cau­dam phocī­nam vel bovī­nam vīcisse arbi­trātī, pis­cēs ex penāriā extulērunt. Quō fac­tō inven­tum est cutem carne pis­ci­um dētrac­tam esse et in parte stru­is īnfer­iōre nūl­lam carnem super­esse. Mīrāban­tur quid hoc fēcis­set, cum pis­cibus ēlātīs nihil vīvī in penāriā reperīrētur.

Nōn multō post hoc prōdigium, Thōr­grim­ma Gal­drakin­na, vid­ua Thōreris Lig­ni­pedis, mor­bō affec­ta, diem suprē­mum obi­it. Eādem ves­perā quā sepul­ta est cōn­spec­ta est cum Thōrere marītō per viās vagarī.

Fuer­ant hōc autum­nō ad Fro­dam domes­ticī operāriī trīgin­tā, quōrum duodēvīgin­tī obiērunt, quīnque vērō aufūgērunt, ut ine­unte mēnse Februāriō septem tan­tum super­stitēs essent.

Iūdicium ōstiārium

Cum tot tamque hor­ren­da mala per­tulis­sent inco­lae, Chiartān Hel­gafel­lum iter fēc­it ubi avun­cu­lum, Snor­rōnem sac­erdōtem, cōn­suleret quō­mo­do futūra prōdi­gia āverteret.

Cum Hel­gafel­lum per­vēnis­set, rēc­tā viā ad avun­cu­lum adi­it quī adulēs­cen­tem domī suae excēpit:

“Dīc mihi, quae tibi causa viae?”

Chiartān rem omnem ōrdine nār­rāvit. Sin­gu­la quae accider­ant dē umbrīs mor­tuōrum, phōcā, caudā, caede memorāvit.

Quō audītō Snor­rō cum bre­viter tacuis­set, haec ferē dīxit:

“Audī, Thōr­gun­nae strāgu­lum com­būrētis et umbrās mor­tuōrum in iūdi­ci­um ōstiāri­um, quod dīc­i­tur, vocābitis.”

Tum Chiar­tam dīmīsit eumque comitārī ius­sit Thōr­dum Chau­si­um, fīli­um, et sac­erdōtem et sex virōs. Sīc pro­fec­tī omnēs obviōs sē Fro­dam comitārī iussērunt et ad Fro­dam ad Fēs­tum Cadēlārum pervēnērunt.

Ignēs Frodēn­sēs modo accēn­sī erant, ad quōs suā­tim Thōro­dus comitēsque eius per­ma­didī sedēbant. Ad haec mala iam invet­erā­ta acces­sit quod Thūri­da māter­famil­iās iam eōdem mor­bō quō cēter­ae implici­ta erat.

Chiar­tan aulam ingres­sus Thōrod­dum cēterōsque ut cōn­suērant seden­tēs invēnit. Sta­tim Thōr­gun­nae strāgulīs sūmp­tīs et prūnā dē igne sump­tā forās ēgres­sus est.

Forīs Thōr­gun­nae strāgu­la flam­mīs trādi­ta com­bus­sit ad cinerem.

Chiar­tan deinde Thōre­rum Lig­ni­pe­dem, Thōr­dus autem Chau­sius, fīlius Snor­rō­nis, Thōrod­dum, accūsāvērunt: “Omnibus invītīs, aed­i­fi­cia per­vagātī estis et operāriōs vītā ac mente prīvāvis­tis. Nam quī cāsū vel mor­bō repen­tīnō nōn inter­iērunt, eōs ter­rōre paene cōn­fec­tī sunt.”

Ita omnibus, quī ad ignēs sedēbant dica impāc­ta est.

Iūdi­ci­um mōre maiōrum in ōstiō aedi­um cōn­sti­tu­itur. Perinde ac iūdi­cia forēn­sia, ita hoc iūdi­ci­um ōstiāri­um perāc­tum: tes­timō­nia dic­ta, crīmi­na allā­ta, sen­ten­ti­ae prōnūn­tiā­tae sunt.

Cum tan­dem sen­ten­tia dē Thōrērō Lig­nipēde esset prōnūn­tiā­ta, et ipse sur­rēxis­set, sīc locū­tus est: “Sēdī, dum licuit sedēre.” Tum per alterum ōstium forās abiit.

Post Thōre­rum cum dē pāstōre sen­ten­tia prōnūn­tiā­ta, parit­er atque ille sur­rēx­it et “iam eun­dum est,” inquit, “prius tamen abīre satius fuisse iūdicō.”

Dein Thōr­gri­ma Gall­drachin­na cum iūdi­ci­um dē sē fer­rī audīs­set, sur­rēx­it et “Mān­sī ego,” inquit, “dum licuit manēre.”

Sīc alius super ali­um accūsā­tus damnā­tur et ūnusquisque sen­ten­tiā audītā aliq­uid dīx­it. Ex eōrum dic­tīs licē­bat intel­legere eōs dis­cēdere invītōs.

Tum omnēs oculōs in Thōrod­dum con­vertērunt, quī cum tes­timōniīs dic­tīs crīminibus allātīs sen­ten­ti­am audi­iset, suīs haec ferē dīx­it: “Sodālēs, pācem hīc dēesse videō, quā rē excēdā­mus ex hōc locō.” Quae cum dīxis­set, forās abiērunt in tenuem ex oculīs ēvānuērunt auram.

Deinde cum omnēs accūsātī et damnātī essent, Chiar­tane cum comitibus ingressō, sac­erdōs aquam cōnse­crā­tam rēsque facrās per sin­gulās ædēs cirum­tulit, et eōdem diē ibi rēs sacrās cōnfēcit.

Quō fac­tō cūnc­tīs ibi prōdigiīs hor­rifer­īs fīnis est fac­tus et Thūri­da aegra ex mor­bō recreā­ta est.