Practice your Latin

How can we teach ourselves Latin? (a talk in Latin) – 2/2

This article has been reviewed in accordance with our editorial policy.

This is the sec­ond part of a talk I gave in Flo­rence (here is the first part), Italy, where I out­lined a method of acti­vat­ing your Latin when you already have a foun­da­tion. The talk is in Latin. If you are start­ing out, read these guides.

Video in Latin

Audio in Latin

Lis­ten to the sec­ond part of this talk here on Latinitium.com or in your pod­cast app.

Latin Text

Sal­vete sodales! 

Em alter­am partem (Pri­ma pars hic inven­i­tur) ora­tio­nis quam Flo­ren­ti­ae in con­ven­tu Greco­Lati­no­Vi­vo (quem Giampiero Marchi curav­it) in the­atro Nic­col­i­ni mense Mar­tio anno MMXVII mag­no cum gau­dio habui.


Quae cum ita sint–bene, hoc iam ses­cen­ties dixi ami­cis meis, ergo non erit mirum. Aut quae­li­bet locu­tiones erunt satis notae. Ergo, confidentia–et hoc est max­i­mum in studi­is nos­tris: sine con­fi­den­tia tota res, totum aed­i­fi­ci­um cor­ruet. Bene.

Sed quo­mo­do hoc fiat? Nos homines in ser­moci­nan­do vel patrio ser­mone solemus–mirum in modum–iisdem fere ves­tigi­is insistere–nostris ipso­rum ves­tigi­is insis­tere, eadem iterumque, iterum iterumque dicere; et habe­mus tamquam oratiun­cu­las paratas de argu­men­tis tri­tis­simis, de argu­men­tis de quibus sem­per loquimur, de famil­ia, de vita nos­tra, de munere nos­tro: fere sem­per idem dicimus de eis rebus. Bene: cur? Sunt sine dubio mul­tae causae; sed lin­gua est tamquam oceanus ubi sunt–est tan­ta vari­etas, sunt tot modi aliq­uid dicen­di; et post aliqu­os annos con­sue­vimus hanc rem sic tractare, illam rem sic tractare; bene munere suo fun­gi­tur, ergo cur mute­mus? For­t­asse ali­quan­tu­lum vari­a­mus; sed si rep­u­tatis vobis­cum, videb­itis vos plerumque habere qua­si oratiun­cu­las paratas ad haec argu­men­ta cot­tid­i­ana.  Et suadeo ut hoc ipsum con­ver­ta­mus in usum nos­trum cum lin­guam Lati­nam discimus vel doce­mus: nam scil­icet haec omnia pos­sumus tradere dis­cip­ulis nostris. 

Ergo quid facien­dum est? Sumen­dum est argu­men­tum, sum­i­tote argu­men­tum velut de, quid dicam?, for­t­asse: cur de eo, “cur lin­guam Lati­nam dis­cas”, bene. Nam saepe homines hoc rogant, “Cur lin­guam Lati­nam dis­cis? Visne in museo lab­o­rare,” nonne? Hoc sem­per. Ergo sum­imus hoc argu­men­tum, bene. Quid facien­dum est? Bene, scribe­mus qua­si oratiun­cu­lam: et hae erunt tamquam insu­lae in oceano illo, et in his insulis poter­imus qui­escere, in tuto esse. Ergo scribe­mus oratiun­cu­lam: et hoc fiet qual­i­bet via, quoli­bet modo. Pos­sumus vel ser­mone patrio scribere, sed sim­pliciter; et deinde con­verte­mus in lin­guam lati­nam, aut lingam grae­cam, si libet, nescio. Et hoc fiet quoli­bet modo: si opus est lex­i­cis, inter­pre­ta­tion­ibus, nescio, phrase­ologi­is, ami­cis, mag­istris, qual­i­bet via hoc facien­dum est ut habea­mus bene emen­datam oratiun­cu­lam, sed satis sim­pliciter scrip­tam, non ornatis­si­mam, sed ut fere loquamur.

Et tunc edis­cen­dum. Sane, scio mul­tos his tem­po­ribus nolle suadere ut quic­quam memo­ri­ae man­de­mus, sed econ­tra puto esse opti­mum aliq­uid inter­dum memo­ri­ae man­dare. Itaque memo­ri­ae mand­abimus, edis­ce­mus hanc oratiun­cu­lam, hanc insu­lam; et hoc fiet aut iteran­do, iterum iterumque dicen­do, iterum iterumque scriben­do aut aliq­uid eius­mo­di, aut arte memo­ri­ae. Et hoc est mul­to iucundius: ute­mur illis palati­is memo­ri­ae quae sunt, quae vehe­menter vobis com­men­do vel eti­am atque eti­am, nam sunt utilis­si­ma et non adeo dif­fi­cil­ia sunt. Et tum habe­mus nunc quas­dam provin­cias, habe­mus quas­dam oratiun­cu­las, for­t­asse de vita, de cau­sis cur lin­guam lati­nam dis­ca­mus, de munere nos­tro, non refert. 

Deinde scil­icet ser­mones haben­di sunt cum ali­is hominibus. Sed si for­t­asse non sunt alii homines quibus­cum loqua­mur, quid tum facien­dum? Tum scil­icet restat via quam ipse fre­quen­tavi et eti­am nunc fre­quen­to, nunc ipsum: id est loqui secum. Hoc facien­dum est. Pos­sumus loqui nobis­cum; et hoc feci per qua­ter­nas horas per mul­tos menses. Est quaedam insa­nia, non nego; sed est res tam utilis. Et hodie pos­sumus eti­am per rete col­lo­qui cum hominibus per Skype, per Face­book, sunt tot viae per quas hoc fieri potest; et pos­sumus scribere — Bene.

Habe­mus illas insu­las nunc paratas, habe­mus nos­tras provin­cias bene expug­natas, habe­mus oratiun­cu­las illas; et quid for­t­asse poter­imus facere? Pos­sumus pri­mum agere partes inter­ro­gan­tis et partes respon­den­tis; iam habe­mus respon­sa, nonne, quia habe­mus illam insu­lam. For­t­asse scrip­simus: “Lin­guam lati­nam dis­co ut pos­sim scrip­ta anti­qua leg­ere, velut Ciceronem, Cae­sarem; et for­t­asse ut Petrar­cham et aetate pos­te­ri­ores.”  Bene, nunc opus est quaes­tion­ibus seu inter­ro­gatis: “Cur lin­guam Lati­nam dis­cis?” “Ut pos­sim scrip­tores antiqu­os leg­ere.” “Quos scrip­tores?” ?? et cetera. (Non est necesse movere–sed hoc iuvat.) Et hoc fieri potest satis facile, bene; itaque habe­mus illas insu­las quas pos­sumus con­vert­ere in ser­mones veros, et hoc fieri potest cum ami­cis nos­tris: est utile exercitium.

Deinde est descrip­tio; et potest esse descrip­tio rei, imag­i­nis, homin­is: et hoc fiat per, dix­erim per trig­in­ta secun­das aut sex­ag­in­ta for­t­asse. Pos­sumus sumere rem: domi sumus, for­t­asse sumimus–bene, est men­sa. Describ­a­mus hanc men­sam per trig­in­ta secun­das, et quam plurim­is ver­bis uta­mur. Effun­damus ver­ba: velut, bene, “haec est men­sa, est quadra­ta, habet quat­tuor pedes, est for­t­asse albo col­ore, satis altis pedibus…aut nescio; et sic pos­sumus exercere nos in loquen­do. Et deinde pos­sumus sumere imag­inem tab­u­lae pic­tae, aut for­t­asse domi habe­mus pul­cher­ri­mas tab­u­las pic­tas: pos­sumus tum nar­rare quid fiat et describere quid fiat. For­t­asse est homo qui pis­catur et pisces cap­tat. Tum pos­sumus eti­am iterum agere partes rogan­tis sive respon­den­tis: bene, quid fac­it homo in tab­u­la pic­ta? ah, pis­catur. Quid est pis­cari? ah, est pisces conari capere vel captare. Et sic locu­ti sumus de rebus aut de hominibus: descripsimus.

Sed si volu­mus nunc nar­rare aliq­uid, pos­sumus nar­rare quid ipsi fecer­imus, faci­a­mus, fac­turi simus, vel fac­turi fuer­imus. Soleo vel sole­bam potius hoc facere; dice­bam: bene, nunc librum in manus sumo, et librum lego, et nunc librum clau­do, et pono in sac­co, et dum, dum hoc facio scil­icet: et sac­cum clau­do, et sac­cum in manus sumo et egre­dio e domo, et deinde in viam me con­fero ad raedam pub­li­cam ut in sinum urbis vehar, et sic pos­sum describere: est–sane, fieri potest ut quod­dam taedi­um obrepat, non nego; sed hoc fieri potest sati–haec omnia pos­sunt red­di tam dif­fi­cil­ia quam volu­mus. Pos­sumus dicere, bene: quid fecis­sem, si Romae antiq­ui­tus fuis­sem? et tum pos­sumus nar­rare fab­u­lam de eo quid fecis­se­mus: tum exerce­mus nos in his enun­ti­atis irre­al­ibus. Pos­sumus eti­am nar­rare fab­u­lam. Si vide­mus hominem in via, pos­sumus fin­gere fab­u­lam de eo: for­t­asse vide­tur fes­sus, bene. Cur est fes­sus? Ah, fes­sus est quia totam noctem per­vig­ilav­it: cur? aut sunt dif­fi­cul­tates domi; et pos­sumus sic fin­gere fab­u­lam de homine. Et restat renarratio 

Et redea­mus nunc ad illa scrip­ta facil­ia, illa col­lo­quia, illos libros ‘Latin Read­ers’. Eos legimus, bene; sed pos­sumus deinde postquam legimus locum, pos­sumus conari pro vir­ili parte, pro viribus, renar­rare fab­u­lam, et tum scil­icet licet vari­are: pos­sumus vari­are mod­um, an pos­sumus mutare et tem­pus, nonne: ex tem­pore prae­ter­i­to in futu­rum, e prae­ter­i­to in prae­sens, ex–et hic quod iucundis­si­mum est, mutare ex ora­tione rec­ta in ora­tionem obli­quam, hoc sem­per placet discipulis–adde tan­tum­mo­do “dix­it” aut “scrip­sit”: tunc fit iucun­dum. Bene. 

Itaque in loquen­do iam expu­gav­imus cer­tas quas­dam provin­cias illis insulis vel illis oratiun­culis con­dendis, aed­i­f­i­can­dis. Sed ita nunc eti­am in leg­en­do cer­tae quaedam provin­ci­ae erunt expug­nan­dae.  Me non fugit quan­til­lum tem­pus plerique homines hodie habeant. Plerique dicunt: “Egeo tem­pore.” Sit ita sane; sed for­t­asse denas min­u­tas cot­ti­die habes. Et hoc plerumque habe­mus, nam con­sum­imus, absum­imus, perdimus tan­tum tem­po­ris in exspectan­do, nonne, in ordine stan­do, dum caf­feam exspec­ta­mus, dum raedam longam exspec­ta­mus, dum tra­men exspec­ta­mus, dum dentes defrica­mus: mul­tum temporis. 

Ergo quid facien­dum est? Sumen­dus est tex­tus, locus quidam iucun­dus, et hic non necesse est quaerere tex­tum dif­fi­cil­li­mum, neque facil­li­mum, sed tex­tum qui placeat, qui studi­um moveat, qui valde iucun­dus sit. 

Sug­gest­ed read­ing: How to Improve your Latin in 10 min­utes a Day

Et deinde, postri­die, appos­i­to horolo­gio quo decem fere min­u­tas metiemur gustabimus tex­tum: leg­e­mus per­func­to­rie, negle­gen­ter, bene. “Ah, haec sunt quaedam vocab­u­la quae intel­lego, bene habet”. Decem min­u­tas hoc facimus. Deinde post decem min­u­tas, his lib­ris sub­mo­tis, ali­ud faciemus. 

Postri­die rur­sus eun­dem librum in manus sumemus, et tum leg­e­mus et adno­tabimus omnia dif­fi­cil­ia: hoc ver­bum non satis intel­lego, haec con­struc­tio mihi sat mira esse vide­tur, for­t­asse Cicero errav­it, ita. 

Et postri­die dili­gen­tis­sime quaere­mus respon­sa harum rerum, solve­mus omnia dif­fi­cil­ia, quaere­mus in lex­i­cis, in gram­mati­cis, in omnibus locis, vel roga­mus, nescio, mag­istros. Sed tunc intel­lege­mus textum. 

Postri­die, microphono apposito–et nos omnes habe­mus fere microphon­um, habe­mus tele­phona et in illis sunt microphona. Et pos­sumus tunc recitare textum–recitare tex­tum et excipere, incidere vocem nos­tram. Et hic non quaer­it­ur quaedam recita­tio omnibus numeris abso­lu­ta, sed potius aliq­uid quod pos­simus postea aus­cultare. Sane si volu­mus perdis­cere lon­gi­tudines omni­um vocal­i­um, ita opus est satis dili­gen­ter recitare. Sed hoc non est maximum. 

Ergo quid fiet hoc tex­tu? Postquam hoc fec­imus, dum in itinere sumus, dum dentes defrica­mus, dum exspec­ta­mus dum ad palaes­tram, in usum palaes­trae sumus, dum pon­dera tol­limus, denique ubicumque sumus tum, ubi ani­mus quo­dammo­do vacat, pos­sumus haec aus­cultare et sic per­petuo ver­sari in lin­gua Lati­na si volumus. 

Circumdemus nos lingua Latina

Itaque eti­am sub­mo­tis lib­ris pos­sumus ver­sari in lin­gua Lati­na, pos­sumus nobis­cum loqui aut loqui cum ali­is sane, et pos­sumus aus­cultare hos tex­tus, et nunc denique, ergo quid fieri poter­at abhinc, nescio, quadrag­in­ta annos, nunc pos­sumus quod­dammo­do cir­cum­dare nos ipsos lin­gua Lati­na, quod est commodissimum. 

Rerum congregatio et repetitio

Itaque nunc satis mul­ta dixi de his rebus, et nunc in pau­ca haec con­fer­a­mus, ut fiat, sicut Quin­til­ianus scrib­it, rerum con­gre­ga­tio et rep­e­ti­tio

Primum–hae sunt qua­si leg­es illarum tab­u­larum [i.e. Leg­es Duodec­im Tabularum]–oportet pri­mum invenire facil­ia quam pluri­ma, quam pluri­ma facil­ia, ut habea­mus amplam copi­am, habea­mus quae lega­mus cot­ti­die sine magna ani­mi contentione. 

Et deinde illas insu­las aed­i­fi­cabimus, et sic incip­iemus qua­si fun­da­men­tum iacere fac­ul­tatis Latine loquen­di, et con­fi­den­ti­ae illius. 

Deinde ser­mones aut nobis­cum aut cum ali­is habebimus; for­t­asse utrumque facien­dum est. 

Postea vero fab­u­las narra­bimus aut de hominibus aut de rebus aut de tab­u­lis pic­tis, aut renarra­bimus fab­u­las quas iam legimus. Et haec omnia scil­icet eti­am scriben­tibus util­ia sunt. 

Et denique aliqu­os tex­tus elige­mus et expugnabimuseos sicut osten­di, per inter­val­la decem minutarum. 

Et sic in loquen­do et in leg­en­do habebimus cer­tas quas­dam provin­cias bene expug­natasquae sint bene nos­trae; et for­t­asse poter­imus dicere: bene, Latine nescio, sed hos tex­tus meos red­di­di; omnia, quidquid inest, bene teneo, omnes locu­tiones, omnes con­struc­tiones quae insunt bene, bene meae sunt, bene intellego. 

Et in loquen­di: et for­t­asse Latine nescio loqui; sed pos­sum de his saltem, quid dicam, provinci­is bene loqui. Et erit igi­tur fun­da­men­tum fir­mum non modo fac­ul­tatis leg­en­di et loquen­di, sed studii, et qua­si quod­dam semen eloquentiae. 

Haec habui quae dicerem.

Daniel Pettersson

Daniel Pettersson

Teacher and author Daniel Pettersson, M.A., is co-founder of Latinitium and is currently teaching Latin at Stockholm University, where he is also working on his Ph.D. dissertation on Humanist Colloquia. Daniel believes in the importance of Latin literature in the modern world and that you can teach yourself Latin with the right motivation, method, and material.
Written by Daniel Pettersson

Written by Daniel Pettersson

Related articles

Halloween special in Latin #8 – The procession of the Dead

Halloween special in Latin #8 – The procession of the Dead

A March of Condemned Souls This story is an exceptional episode from the Ecclesiastical History, written by the ...
How Catiline was defeated according to Sallust

How Catiline was defeated according to Sallust

Roman historian and politician, Gaius Sallustius Crispus, to many known as Sallust, wrote Bellum ...
Halloween Special in Latin #7 – Frightful times at Froda

Halloween Special in Latin #7 – Frightful times at Froda

The Wonders of Fróðá In this year’s Halloween special in Latin, we will travel back in time to the Viking era ...