Contents
The last few days I have been reading Cicero’s philosophical work on old age (De Senectute), which, along with De Amicitia, is my favorite work of Cicero. The subject remains as relevant today as 2000 years ago. In this video, I will be treating an expression I came upon in my reading: in aliud tempus differre. I talk about what it means, and how it is used.
Video in Latin
Latin audio
Listen to the audio of this episode here on Latinitium.com or in your podcast app.
Latin text
Salvete, sodales!
Mihi nomen est Daniel et hodie tractabimus locutionem utilissimam et hoc saepe dico quia multae locutiones sunt utilissimae. Haec vero fortasse utilior est, saltem quibusdam hominibus,quorum in numero interdum numeror, proh dolor. Agitur de locutione quae est “in aliud tempus differre.”
Hoc significat plus minusve aliquid non nunc facere sed differre, id est facere alio tempore; velut, si hodie non libet corpus exercere, id in crastinum diem differimus. Deinde cras in tertium diem et deinceps in quartum differimus. Sic fit. Hoc est in aliud tempus differre.
In hanc locutionem incidi abhinc paucos dies cum forte legerem Ciceronis opus quod scripsit de senectute. In praefatione, vel potius in primo capite ejus operis haec locutio invenitur. Sed non modo ibi sed et alibi invenitur.
Constat ex his partibus:
- in
- aliud
- tempus
- differre
In praepositio cum casu accusativo plerumque designat vel indicat motum ex loco in alium locum, ut dicimus: in hortum imus. Item, in aliud tempus.
Tempus hic est quasi locus, in quem rem movemus. Et differre est fere movere. Ergo in aliud tempus differre plus minusve significat rem movere et quasi alio tempore ponere. Certe sic non dicendum est, sed sic in aliud tempus differre aliis verbis planius explicari potest.
Quo melius vel quo magis pateat ipsa significatio et usus huius locutionis, velim vobis praelegere ipsum locum in quem incidi, dum Ciceronem lego. Pugillares meos quos amo promam eosque ad paginam, in qua locum descripsi, aperiemus—et solito pulchrius scripsi quo facilius legerem.
Hic Cicero alloquitur Atticum, amicum suum, immo, familiarem suum, id est, optimum amicum. Loquitur de consolatione qua Attico fortasse opus sit, et negat se posse nunc ipsum eam Attico praestare eumque consolari, sed se alio tempore id facturum esse.
Audiamus Ciceronis verba:
Te, (Hoc est, te, Attice) “suspicor iisdem rebus quibus me ipsum interdum gravius commoveri, quarum consolatio et maior est et in aliud tempus differenda
Cic. De sen. 1
Id est nunc ipsum non vult hoc agere, sed in aliud tempus hoc differt.
Ecce etiam aliud exemplum habeo ex Cicerone sumptum, sed non est ex eodem opere. Hoc est, ni fallor, ex opere quod scripsit de Natura deorum. Praelegam:
Omnino dividunt nostri (stoici) totam istam de dis inmortalibus quaestionem in partes quattuor. Primum docent esse deos, deinde quales sint tum mundum a dis administrari, postremo consulere eos rebus humanis.
CIc. De natura deorum
Stoici de natura deorum loquuntur et hanc de natura deorum quaestionem in quattuor partes dividunt. Id est:
- esse deos
- quales sint
- mundum ab iis administrari
- eos consulere rebus humanis.
Consulere cum casu dativo significat fere curare. Sed pergam
Nos autem hoc sermone, quae priora duo sunt, sumamus; Tertium et quartum, quia maiora sunt, puto esse in aliud tempus differenda.
Cic. De natura Deorum
Cicero igitur haec fere dicit “Haec duo (tertium et quartum) nimis magna sunt, maiora sunt quam quae nunc tractentur: Cicero fortasse non habet spatium vel tempus ad ea nunc tractatanda, sed alio loco et tempore id faciet, qua re dicit ea esse in aliud tempus differenda.
Itaque si forte quid hodie facere non potestis, id in aliud tempus, in alium diem differre potestis—quamquam plerumque, ut usu didici, negotia praesentia statim obire praestat quam ea in aliud tempus differre.