Codex cenannensis et bibliotheca collegii trinitatis

Haud ita pri­dem ego et Amelia in viam nos ded­imus ut in Hiber­ni­am Dublinum ad Col­legium Trini­tatis ire­mus ut cum alia tum codicem qui vocatur Codex Cenan­nen­sis (Book of Kells) inspicere­mus. Haec est nar­ra­tio totius rei.

Dublinum Tendimus

Stock­holmia Dublinum iter fuit breviusculum—haud scio an vix duarum horarum fuerit—et ex sen­ten­tia, nisi quod tan­tum fore calorem haudquaquam exspec­taver­a­mus, quod autem lucro apposuimus.

Cum rae­da lon­ga in sinum urbis Dubli­ni laeti et spe erec­ti venis­se­mus, de rae­da duo­rum tabulatorum—qualem in Sue­tia frus­tra quaeras—descendimus ut reli­quam viam quae ad Col­legium Trini­tatis duce­bat ped­ibus con­fi­cere­mus. Per­icu­lum autem erat ne nos ipsi citius quam via con­fi­cere­tur, nam longe ante gal­li can­tum de lec­to profi­ci­scien­di causa illo die surrexeramus.

Gradu autem conci­ta­to per vias Dubli­nens­es apri­c­as tendimus ad codicem illum; ut vero ad ipsum Col­legium ven­imus, oculis cir­cum­latis paulisper antiq­ui­tatem loci mirati sumus—conditum est enim Col­legium Trini­tatis anno MDXCII. Facere non potui quin Col­legii Tri­ti­tatis aed­i­fi­cia cum uni­ver­si­tatis Stock­holmien­sis aedificiis–neutiquam paribus–conferrem. Ne in architech­tum lapidibus loquar, illud saltem dicam, inter­esse aliq­uid non parvum inter rationem aed­i­f­i­can­dae illius et huius universitatis. 

Spes, Res Fallax

Ad rem vero redea­mus unde ora­tio, nescio­quo ven­to admi­ra­tio­nis rap­ta, dec­li­nav­it. Trans cam­pum viri­dem, per semi­tas saep­tas, per tur­mas pere­gri­no­rum, cum Gal­lo­rum tum Amer­i­cano­rum suis lin­guis eadem miran­tium, sig­nis duc­ti tan­dem ad bib­lio­the­cam uni­ver­si­tari­am per­ven­imus ubi codex ille servabatur.

Simul ac con­spex­imus ordinem hominum exspec­tan­tium ut sibi bib­lio­the­cam intrare liceret, non mul­tum afuit quin spem amitteremus—non mul­tum, inquam, sed has­tas non abiec­imus, sed con­sti­tu­imus postri­die for­tu­nam den­uo temp­tan­dam, si forte ille dies nobis feli­cior illucesceret. 

Alter Conatus

Prox­imus dies calorem–quid dico–aestum attulit. Dum Col­legii adi­tui appropin­qua­mus, cum hor­rore mag­nam tur­bam oculis nos­tris se offerre vidimus! Dis autem gra­tias, quod non eodem ten­de­bant quo nos!

De Codice Conficiendo

Omnibus hominibus qui pri­die ibi fuer­ant qua­si divini­tus fugatis dic­to citius bib­lio­the­cam ingres­si sumus. Priusquam vero ipsum codicem inspicere liceret, transe­un­da erant con­clavia in quibus pluri­ma eaque oppi­do iucun­da de cod­i­cibus et pig­men­tis atra­men­toque con­fi­ciendis doce­ban­tur, praeterea osten­de­batur que­mad­mod­um lit­ter­ae illius gener­is quibus codex Cenan­nen­sis scrip­tus erat formarentur.

Plures vero homines erant quam—mea qui­dem sententia—ut simul omnia quae ibi­dem osten­de­ban­tur com­mode con­suli propter possent.

Sti­pati more pis­ci­um mul­ta de ipso codice Cenan­nen­sis didicimus—certe longe plu­ra obli­ti sumus quam quae meminimus. 

Species Codicis

Est autem codex ornatis­simus, Latine  scrip­tus, quo quat­tuor evan­gelia con­ti­nen­tur. Homines doc­ti hunc codicem ine­unte saecu­lo nono a monachis monas­terii Ion­ae siti fac­tum esse exis­ti­mant. Cod­i­ci facien­do oper­am dederunt iidem monachi aut ibi, i.e. Ion­ae, et/aut Kells (Meath) quo post annum octin­gen­tes­i­mum et sex­tum Ioana com­mi­graverunt, quod a vikingisop­pug­nati erant.

Nos vero tur­ba hominum acti, qualiter pis­cis aqua, in pen­e­tralia tan­dem ven­imus. The­saurus ubi liber serv­abatur erat con­clave rubrum atque obscu­rum. In medi­is tene­bris men­sa quadra­ta vit­ro obduc­ta exsta­bat sim­ilis insu­lae. Sub vit­ro codex ipse quem Codicem Cenan­nensem vocant serv­abatur. Qui ita  bene fac­tus et per­spcuis, ita me di ament, lit­teris scrip­tus erat ut, quamvis amplius mille anni elap­si essent, tamen ver­ba Lati­na satis facile legi pos­sent. Legimus. Gav­isi sumus, ut qui maxime.

Antiquitas

Quisquis librum antiquum—sive est quin­gen­to­rum sive mille vel eo antiquior—legit, probe scit quam mirum sit posse eadem lin­gua qua scrip­tus fuer­it, leg­ere ipsa ver­ba eaque intel­legere et sic qua­si ad ipsum tem­pus quo fac­tus est liber et ad ipsum locum transire.

Quo­tiens libros vetus­tos Lati­nos mihi datum est con­sulere vel frag­men­ta Romana legere—non con­tem­nen­dum cod­icum man­u­scrip­to­rum numerum Stock­holmi­ae habemus—afficior miro quo­dam stu­dio et admi­ra­tione illius ipsius rei quan­tum valeat ipsa scrip­tio quae tot saec­u­la et tot tan­ta­sque calami­tates super­are valeat et cog­i­ta­ta lit­teris man­da­ta secum qua­si per tem­po­ra ad nos traxerit.

Bibliotheca Antiqua

The­sauro egres­si scalas, quae ad tab­u­la­tum superius in vet­erem bib­lio­the­cam Col­legii Trini­tatis duce­bant, ascendimus. Est bib­lio­the­ca ea facie qua bib­lio­the­cas esse velis: max­i­mam, sub­ob­scu­ram, scalis hinc et hinc in libro­rum caelum ten­den­tibus; innu­meris ordinibus foru­lo­rum libro­rum lig­no aetate obscu­ra­to, Lati­nis inscrip­tion­ibus lit­teris auratis fac­tis. Bib­lio­the­ca mul­to lon­gior quam latior est, cuius lat­era bustis mar­mor­eis orn­a­ban­tur quae Socratem Demosten­em, Pla­tona, New­to­ni­um, Welling­to­ni­um, Burkeium eorumque aequales effingebant. 

Qui nihil nisi libros se visu­rum putat, oppi­do demirabitur in media bib­lio­the­ca insigne quod­dam, quod Hiberni mag­ni aes­ti­mant, ser­vari: psalteri­um sae­culi quin­ti dec­i­mi (quod idem in insigni illius cerevesi­ae div­inae cui nomen Guin­ness effin­gi­tur) quo  antiquius in Hiber­nia reli­qua  frus­tra quaeras.

Oculis casu cir­cum­latis libros non igno­tos deprehendimus—ni ille cus­tos oculis emis­sici­is fuis­set, sine mora, ita me di ament, accu­curis­sem et libros arripuis­sem ut leg­erem. Geni­um vero meum ut Ter­en­tii Geta, in hac re defrau­dare coac­tus sum, ne dep­re­hen­sus, vinc­tus foras quaterer.

Captivi

Funibus a lib­ris sep­a­rati cum cog­itare­mus hos omnes libros esse qua­si mon­u­men­tum quod­dam quod pere­gri­no­rum ocu­los e long­in­quo delectaret, quod mon­u­men­tum, non ama­tum neque lec­tum, peg­ma­tum librar­i­o­rum vin­culis cap­tivum cus­todiebant cus­todes torvis oculis.

Haec vero cum paulo post quer­ere­mur, illos libros con­suli a scholas­ti­cis hominibus licere didicimus—dummodo in ante­ces­sum copi­am id facien­di lit­teris impe­trassent. Libros saltem inter­dum con­suli dis­cere nos lae­tos red­did­it. Nam quid tris­tius quam liber non lectus?

Praeterea eodem loco Daniel amicum repperit!

Umquamne fuisti in hac bib­lio­the­ca? Quid censes?